Wonen
We werken verder aan ons ambitieuze woningbouwprogramma dat ook een onderdeel vormt van de regionale woondeals. De woondeals zijn door het Rijk, via de Nationale Woon- en Bouwagenda, ontstaan en het Rijk spant zich hiermee in om het aantal nieuwe woningen te vergroten met het oog op de vraag vanuit de samenleving. Op deze manier trekt het Rijk de regie naar zich toe. De minister benadrukt in de Nationale Woon- en Bouwagenda met name de bouw van betaalbare woningen, welke een substantieel bestandsdeel vormen van deze agenda. Speciale aandacht hierbij is er voor het toegankelijk houden voor de woningmarkt voor met name starters op de woningmarkt.
De woningmarktmonitor laat in Tytsjerksteradiel een groei zien van inwoners en huishoudens. Die woningmarktmonitor is recent geactualiseerd en geeft onder andere inzicht in de behoefte per doelgroep en prijsklassen per dorp, de ontwikkelingen op de gemeentelijke woningmarkt en de verhoudingen in en tot de regio. Op dit moment zit er een ruim aantal plannen in de pijplijn, die ontwikkeld kunnen worden naast de harde plancapaciteit en de plannen die in procedure zijn. We willen deze lijn, ook vanuit de inzet vanuit eigen grondposities, voortzetten. We leggen daarbij de nadruk op de toevoeging van betaalbare huur en koop (al dan niet onder de noemer flexwonen) en specifieke doelgroepen, zoals starters, kleine huishoudens en statushouders. We doen dit samen met u vanuit de klankbordgroep ‘Versnelling woningbouw’.
Omgevingswet
De Omgevingswet brengt een omvangrijke veranderopgave met zich mee. Deze veranderopgave loopt ook na de inwerkingtreding van 1 januari 2024 nog jaren door. In 2025 ontvingen de gemeenten een uitkering in het gemeentefonds voor de uitvoeringskosten van de Omgevingswet. Er volgt nog een stelselevaluatie door het Rijk, waarbij de daadwerkelijk gemaakte kosten in kaart worden gebracht. Het is nog niet bekend of de gemeenten de komende jaren opnieuw een financiële bijdrage ontvangen.
Centrumvisie Burgum
Voor het centrum van Burgum is eerder door de gemeenteraad een visie vastgesteld. De aandachtspunten, verbeterpunten en de gewenste aanpassingen uit de ‘Centrumvisie Burgum’ zijn samengevat in een actielijst. Deze actielijst is vertaald in een uitvoeringsprogramma waar door de raad een aantal prioriteiten zijn meegegeven.
In april heeft de raad besloten om het eerder vastgestelde voorbereidingsbesluit Centrumvisie Burgum in te trekken. De actielijnen 1 en 2 uit de Centrumvisie Burgum worden opgenomen in een nog op te stellen wijziging van het omgevingsplan, nadat de termijn van voorzienbaarheid (benuttingstermijn) is verstreken. Hierbij wordt verwezen naar het door de raad genomen besluit op 16 april 2025.
Een andere prioriteit is het verbeteren van de Markt, Passaazje en Schoolstraat. Hiervoor is een centrumplan gemaakt per deelgebied (straat). Hier wordt de laatste hand aangelegd en de verwachting is dat deze in september 2025 met een investeringsagenda aan de raad is/wordt voorgelegd, zodat er nog in 2025 een besluit over kan worden genomen.
Visie bedrijventerreinen
In november 2025 heeft de raad de Locatieverkenning naar een nieuw bedrijventerrein voor de gemeente Tytsjerksteradiel vastgesteld. De voorkeurslocatie is gelegen aan de zuidwestkant van het knooppunt Quatrebras, met een terugvaloptie naar de noordwestkant van het knooppunt. Er is door de raad een voorbereidingskrediet ter hoogte van € 50.000 beschikbaar gesteld voor het aankoopproces van de benodigde grondposities. Het aankoopproces in is uitvoering. Zodra hierover meer duidelijkheid is, wordt de raad hierover geïnformeerd.
Verduurzamen bedrijventerrein Burgum-Sumar (Green Deal)
Samen met de ondernemers is en een externe deskundige partij is een plan van aanpak opgesteld om meer inzicht te verkrijgen in het energieverbruik van de grotere bedrijven nu en in de toekomst (op basis van een toenemende elektrificatie) en de mogelijke netwerkcongestie. Door hierin goed inzicht te verkrijgen kunnen er vroegtijdig maatregelen worden genomen om congestie zoveel mogelijk te voorkomen. Dat kan mogelijkerwijze door een groepscontract. Maar er zijn wellicht ook andere oplossingsrichtingen in combinatie met batterijopstellingen. Op dit moment kan er (nog) geen gebruik worden gemaakt van de Green Deal. Het traject wordt nu gestart via een subsidiering via de Flex-E regeling. Wij informeren de raad op een later moment over de bevindingen en mogelijke vervolgstappen.
Nieuwe milieustraat
Momenteel wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor de noodzakelijke renovatie/vernieuwing van de milieustraat in Burgum c.a. Dit vraagstuk raakt aan/houdt verband met een bredere en meer integrale heroriëntatie op alle bedrijfslocaties van de buitendienst, waaronder ook de verduurzaming van de gebouwen. Dat vereist een zorgvuldig proces, wat zonder twijfel gaat leiden tot noodzakelijke investeringen.
Duurzaamheid kantoorgebouwen (Label C)
Een kantoorgebouw moet minimaal energielabel C hebben. Dit betekent een energielabel met een primair fossiel energiegebruik van maximaal 225 kWh per m2 per jaar of een energielabel met de letter C of beter. Voldoet het gebouw niet aan de eisen, dan mag het niet meer als kantoor worden gebruikt. Deze verplichting staat in het Bouwbesluit 2012 en is per 1 januari 2023 een wettelijke taak.
We willen voldoen aan onze wettelijke taak voor wat betreft het toezicht en de handhaving op het zogenaamde Label C van gebouwen. Ook willen wij hiermee voldoen aan het uitgesproken ambitieniveau op het terrein van duurzaamheid.
Vanuit het Rijk wordt structureel slechts € 2.000 voor onze gemeente beschikbaar gesteld ten behoeve van deze taak. Hiervoor kan ongeveer 20 uur toezicht worden ingekocht waarbij er vier bedrijven kunnen worden gecontroleerd. Dat is (te) weinig.
We gaan onderzoeken hoe we dit binnen de bestaande capaciteit gaan opvangen. Mocht dit niet lukken dan komen we hier in het kader van de begroting op terug.
Versnelling Duurzaamheidsagenda en optimaliseren Energieloket
In het raadsprogramma 'Samen in actie voor Tytsjerksteradiel' heeft de raad aangegeven zoveel mogelijk actief in te willen zetten op het helpen van inwoners bij het verduurzamen. De raad heeft het college daartoe de opdracht gegeven om met een actieplan Versnelling duurzaamheidsagenda naar de raad te komen. Daarin moet inzichtelijk worden gemaakt wat de verschillende doelgroepen zijn en welke maatregelen, passend bij de doelgroep, hiervoor nodig zijn. De raad wil optimaal gebruik maken van alle beschikbare (Rijks)regelingen en daarnaast als gemeente het voorbeeld zijn op het gebied van duurzaamheid door vaart te maken met de verduurzaming van gemeentelijke gebouwen.
Wij willen in het derde kwartaal van dit jaar een werksessie organiseren met de raad en de mienskip over de voortgang van de Duurzaamheidsagenda en de Transitievisie Warmte. Er is de afgelopen jaren veel in gang gezet en met de raad en de mienskip kunnen we kijken waar versnelling wenselijk én, gelet op bijvoorbeeld de netcongestie, mogelijk is. De uitkomsten van de werksessie leiden tot een actieplan en worden daarnaast meegenomen in de evaluatie van de Duurzaamheidsagenda in 2024.
Vooruitlopend op het actieplan, willen wij blijvend inzetten op maximale ondersteuning van de mienskip daar waar mogelijk. In Tytsjerksteradiel beschikken we over een uniek platform van energie initiatieven. In de praktijk merken we dat de ondersteuning hiervan in toenemende mate tijd en specialistische kennis vraagt, omdat er steeds meer initiatieven door vrijwilligers in de mienskip worden opgepakt. Deze initiatieven zijn cruciaal in het bereiken van onze doelstelling om in 2040 een energieneutrale gemeente te zijn.
Om tot een stevige, integrale aanpak te komen op het terrein van duurzaamheid en de mienskip optimaal te ondersteunen bij initiatieven hebben we besloten een programma Duurzaamheid te starten waarin alles rondom het thema duurzaamheid samenkomt. Zo kan er eenduidig op de totale opgave worden gestuurd en zullen beleid en uitvoering elkaar versterken. We verwachten de ondersteuning aan initiatieven binnen de beschikbare Rijksmiddelen te kunnen vormgeven. Mocht echter uit het nader uit te werken programma toch een tekort aan middelen blijken, dan komen we hier zo spoedig mogelijk bij u op terug.
In het doorontwikkelplan van het energieloket kwam naar voren dat we willen werken naar een centraal, gemeentelijk energie-, duurzaamheidsplatform waar inwoners terecht kunnen voor informatie en ondersteuning over deze thema’s, zowel digitaal als persoonlijk. Dit is een afdeling overstijgend project onder het programma “Duurzaamheid”. De thema’s die aan bod komen in dit platform zijn: warmtetransitie, biodiversiteit, klimaatadaptatie, energiearmoede, duurzame mobiliteit, circulariteit, Fair Trade, Global Goals. Om bij de ontwikkeling focus aan te brengen wordt er eerst gericht ingezet op het thema Warmte met als doel om uit te breiden naar alle onderwerpen die duurzaamheid aangaat. Uiteindelijk krijgt elk thema van het programma “Duurzaamheid” dus een plaats in het platform. Door focus aan te brengen kan het platform beheerst groeien. Ook hiervan verwachten we binnen de bestaande middelen ruimte te vinden. Mocht dit uit de analyse en advies blijken dat hier meer voor nodig is, dan komen we ook voor dit thema bij u terug.
Groen beleidsplan
Om het groenonderhoud op het huidige ambitieniveau kunnen uitvoeren en daarnaast de risico's op takbreuk bij onze bomen te reduceren tot het normale niveau zijn meer financiële middelen nodig. Dit is verwoord in het Groenbeleidsplan 2025.
In het groenbeleidsplan dat opiniërend aan de raad is voorgelegd zijn ambities opgenomen die uitvoering geven aan het vastgestelde Beleidsplan Biodiversiteit, bestrijding van invasieve exoten en Jacobskruiskruid en het verbeteren van het beeld van het groenonderhoud.
Gelet op het huidige financiële perspectief is het Groen beleidsplan in eerste instantie door ons niet financieel vertaald in deze Kadernota en op de lijst met vervallen onderwerpen geplaatst.