Wonen
We werken verder aan ons ambitieus woningbouwprogramma dat ook een onderdeel vormt van de woondeals. De woondeals zijn door het Rijk, via de Nationale Woon- en Bouwagenda, ontstaan en het Rijk spant zich hiermee in om het aantal nieuwe woningen te vergroten met het oog op de vraag vanuit de samenleving. Op deze manier trekt het Rijk de regie naar zich toe. De minister benadrukt in de Nationale Woon- en Bouwagenda met name de bouw van betaalbare woningen, welke een substantieel bestandsdeel vormen van deze agenda. Speciale aandacht hierbij is er voor het toegankelijk houden voor de woningmarkt voor met name starters op de woningmarkt.
De woningmarktmonitor laat in Tytsjerksteradiel een groei zien van het aantal inwoners, meer dan het aantal huishoudens. Dat wijst op vestiging van gezinnen, in alle dorpen is groei. Op dit moment zitten er veel plannen in de pijplijn, die ontwikkeld kunnen worden naast de harde plancapaciteit en de plannen die in procedure zijn. We willen deze lijn, met name door de inzet vanuit eigen grondposities, voortzetten. We leggen daarbij de nadruk op de toevoeging van betaalbare huur en koop (al dan niet onder de noemer flexwonen) en specifieke doelgroepen, zoals starters, kleine huishoudens en statushouders. We doen dit samen met u vanuit de klankbordgroep ‘Versnelling woningbouw’.
Omgevingswet
invoering
De invoering van de Omgevingswet is inmiddels definitief en start op 1 januari 2024. Sinds medio 2022 werken we volgende de bedoeling van de Omgevingswet, echter wel binnen de huidige wettelijke kaders. De wet beoogt modernisering, bundeling en vereenvoudiging van wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving. Met als basis een goede balans tussen het benutten en beschermen van onze leefomgeving. De Omgevingswet brengt een omvangrijke transitieopgave met zich mee. Deze transitie loopt ook na de inwerkingtreding nog door tot in ieder geval 2030. Het jaar 2024 staat in het teken van het daadwerkelijk handelen binnen de nieuwe wettelijke kaders. Het opgeleverde handboek omgevingsplan en ook het oefenen sinds medio 2022 helpt ons daarbij. De afhankelijkheid van een landelijk ingesteld goed werkend Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is er ook en we moeten ervaren hoe dit gaat werken vanaf 2024.
Verschuiving taken naar Fumo
Uit de Omgevingswet volgt dat we een belangrijk deel van onze taken op gebied van Milieu (vergunningen, toezicht en handhaving) hebben overgedragen aan de Omgevingsdienst, de Fumo. Zodra het netto financiële effect op onze gemeente bekend is komen we bij de raad terug.
Centrumvisie Burgum
Het afgelopen decennium heeft het (winkel)centrum van Burgum sterk moeten anticiperen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de COVID-pandemie of het online-winkelen. Ook de veranderende druk vanuit de vastgoedmarkt (de vraag naar wonen) heeft gevolgen voor de centrumfuncties van het ‘Winkelhiem’. Om het winkelcentrum van Burgum actueel te houden en goed aan te laten sluiten bij alle maatschappelijke ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden, hebben wij een uitgebreid onderzoek laten doen naar het huidige functioneren van het winkelcentrum van Burgum. Dit heeft geresulteerd in een nieuwe centrumvisie.
De aandachtspunten, verbeterpunten en de gewenste aanpassingen uit de ‘Centrumvisie Burgum’ zijn samengevat in een actielijst. Deze actielijst is in 2023 vertaald in een uitvoeringsprogramma waar we in 2024 verder vorm aan geven. Dat wordt gedaan met alle direct belanghebbenden en alle ondernemers van het centrumgebied. Met het oog op het genomen voorbereidingsbesluit centrumvisie Burgum wordt als een van de eerste producten het nieuwe omgevingsplan centrum opgeleverd.
Sterk regionaal centrum Burgum
De ondernemers in het regionale winkelcentrum Burgum zijn betrokken bij het opstellen van de nieuwe centrumvisie. Bij de uitvoering van de verschillende projectonderdelen worden zij actief betrokken.
De ondernemers zelf organiseren tal van activiteiten in het centrum om het centrum aantrekkelijk te maken en te houden. Een levendig regionaal centrum is van belang voor de gehele gemeente. Daarnaast dragen zij zorg voor de bloemrijke aankleding, de feestverlichting en de digitale reclamezuilen bij de ingang van Burgum. Ook is er de jaarlijkse uitgave van het 'Burgum heeft meer' Magazine en is het afgelopen jaar de website Burgum.nl geheel vernieuwd, waarbij verbindingen worden gelegd tussen wonen, cultuur, horeca en winkelen.
Deze activiteiten worden door de ondernemers gefinancierd vanuit de opbrengst van de reclamebelasting en aanvullende individuele bijdragen. De ondernemers lopen tegen de grenzen van hun financiële mogelijkheden aan. Het functioneren van het winkelcentrum van Burgum is van regionale betekenis en daarmee onderscheidend.
Vooruitlopend op de uitvoering van de projecten uit de centrumvisie willen we onderzoeken welke mogelijkheden we zien om de ondernemersvereniging HIMBO-BAK een zetje in de rug te geven ten behoeve van hun activiteiten voor het positioneren van het regionale winkelcentrum, voor wonen, cultuur, horeca en winkelen. Wij komen hier later bij u op terug.
Economie
Visie bedrijventerreinen
In het raadsprogramma is gevraagd naar de visie op bedrijventerreinen. De raad wil graag ruimte bieden aan bedrijven en vindt het belangrijk hier kaderstellende uitspraken over te kunnen doen. Daarbij wordt ook de noodzaak van het onderwerp gevoeld.
Dit jaar wordt hiervoor een onderzoek gestart, waarbij een prioriteit ligt bij de verkenning naar de mogelijkheden van een bedrijventerrein nabij Quatrebras / Centrale As. Daarbij is er aansluiting op het bestaande convenant bedrijventerreinen. Later dit jaar komen we er bij uw raad op terug.
Verduurzamen bedrijventerrein Burgum-Sumar (Green Deal)
De verduurzaming en het toekomstbestendig houden en maken van bedrijventerreinen heeft onze aandacht. Samen met de ondernemers en andere partners willen wij dit najaar via een pilot hiervoor via de aanpak Green Deal een verkenning starten voor het bedrijventerrein Burgum-Sumar. De belangrijkste pijlers voor de Green Deal zijn: energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie & biodiversiteit. Cruciaal voor deze aanpak is dat ondernemers eigenaarschap ervaren en gaan samenwerken. Wij informeren de raad op een later moment over de bevindingen en mogelijke vervolgstappen.
Stichting Investeringsfonds Regio Noordoost Fryslân
In de regio Noordoost-Fryslân is een initiatief voor de Stichting Investeringsfonds Regio Noordoost Fryslân. Het initiatief komt voort uit de voorgenomen verkoop van het Bedrijvencentrum Dokkum (voormalige zuivelfabriek). De stichting die daar actief was wil een andere invulling en ondernemers in de regio ondersteunen en heeft dit onder de aandacht gebracht van de gemeenten om hier ook in te participeren.
Ondernemers kunnen door de inzet van deze stichting mogelijk meer lenen voor hun bedrijfsinvesteringen. De nieuwe stichting heeft als doel het stimuleren van de economische bedrijvigheid in de regio Noordoost Fryslân (versterken van het ondernemersklimaat) en het beschikbaar stellen van (achtergesteld) risicokapitaal (€ 30.000 tot € 50.000) aan ondernemers in combinatie met of in aanvulling op andere financieringsbronnen.
De stichting heeft een revolverend karakter en geen winstoogmerk. We gaan hierover in gesprek met de ondernemersverenigingen en komen er later bij u hierop terug.
Nieuwe milieustraat
Momenteel wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor de noodzakelijke renovatie/vernieuwing van de milieustraat in Burgum c.a. Dit vraagstuk raakt aan/houdt verband met een bredere en meer integrale heroriëntatie op alle bedrijfslocaties van de buitendienst, waaronder ook de verduurzaming van de gebouwen. Dat vereist een zorgvuldig proces, wat zonder twijfel gaat leiden tot noodzakelijke investeringen.
Duurzaamheid kantoorgebouwen (Label C)
Een kantoorgebouw moet minimaal energielabel C hebben. Dit betekent een energielabel met een primair fossiel energiegebruik van maximaal 225 kWh per m2 per jaar of een energielabel met de letter C of beter. Voldoet het gebouw niet aan de eisen, dan mag het niet meer als kantoor worden gebruikt. Deze verplichting staat in het Bouwbesluit 2012 en is per 1 januari 2023 een wettelijke taak.
We willen voldoen aan onze wettelijke taak voor wat betreft het toezicht en de handhaving op het zogenaamde Label C van gebouwen. Ook willen wij hiermee voldoen aan het uitgesproken ambitieniveau op het terrein van duurzaamheid.
Vanuit het Rijk wordt structureel slechts € 2.000 voor onze gemeente beschikbaar gesteld ten behoeve van deze taak. Hiervoor kan ongeveer 20 uur toezicht worden ingekocht waarbij er vier bedrijven kunnen worden gecontroleerd. Dat is (te) weinig.
We gaan onderzoeken hoe we dit binnen de bestaande capaciteit gaan opvangen. Mocht dit niet lukken dan komen we hier in het kader van de begroting op terug.
Versnelling Duurzaamheidsagenda en optimaliseren Energieloket
In het raadsprogramma 'Samen in actie voor Tytsjerksteradiel' heeft de raad aangegeven zoveel mogelijk actief in te willen zetten op het helpen van inwoners bij het verduurzamen. De raad heeft het college daartoe de opdracht gegeven om met een actieplan Versnelling duurzaamheidsagenda naar de raad te komen. Daarin moet inzichtelijk worden gemaakt wat de verschillende doelgroepen zijn en welke maatregelen, passend bij de doelgroep, hiervoor nodig zijn. De raad wil optimaal gebruik maken van alle beschikbare (Rijks)regelingen en daarnaast als gemeente het voorbeeld zijn op het gebied van duurzaamheid door vaart te maken met de verduurzaming van gemeentelijke gebouwen.
Wij willen in het derde kwartaal van dit jaar een werksessie organiseren met de raad en de mienskip over de voortgang van de Duurzaamheidsagenda en de Transitievisie Warmte. Er is de afgelopen jaren veel in gang gezet en met de raad en de mienskip kunnen we kijken waar versnelling wenselijk én, gelet op bijvoorbeeld de netcongestie, mogelijk is. De uitkomsten van de werksessie leiden tot een actieplan en worden daarnaast meegenomen in de evaluatie van de Duurzaamheidsagenda in 2024.
Vooruitlopend op het actieplan, willen wij blijvend inzetten op maximale ondersteuning van de mienskip daar waar mogelijk. In Tytsjerksteradiel beschikken we over een uniek platform van energie initiatieven. In de praktijk merken we dat de ondersteuning hiervan in toenemende mate tijd en specialistische kennis vraagt, omdat er steeds meer initiatieven door vrijwilligers in de mienskip worden opgepakt. Deze initiatieven zijn cruciaal in het bereiken van onze doelstelling om in 2040 een energieneutrale gemeente te zijn.
Om tot een stevige, integrale aanpak te komen op het terrein van duurzaamheid en de mienskip optimaal te ondersteunen bij initiatieven hebben we besloten een programma Duurzaamheid te starten waarin alles rondom het thema duurzaamheid samenkomt. Zo kan er eenduidig op de totale opgave worden gestuurd en zullen beleid en uitvoering elkaar versterken. We verwachten de ondersteuning aan initiatieven binnen de beschikbare Rijksmiddelen te kunnen vormgeven. Mocht echter uit het nader uit te werken programma toch een tekort aan middelen blijken, dan komen we hier zo spoedig mogelijk bij u op terug.
De effectiviteit van het Energieloket (in de diverse vormen, waaronder het Duurzaam Bouwloket en pilot op de externe locatie) wordt de komende maanden onderzocht. We onderzoeken hoe we het best onze inwoners bereiken en ondersteunen. Vanuit die analyse maken we een doorontwikkelplan. Ook hiervan verwachten we binnen de bestaande middelen ruimte te vinden. Mocht dit uit de analyse en advies blijken dat hier meer voor nodig is, dan komen we ook voor dit thema bij u terug.
Frysk Programma Landelijk Gebied (FPLG)
Via het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) wil het Rijk voor 2030 de natuur ruimte bieden voor herstel en versterking, de kwaliteit van water en bodem verbeteren en meer doen tegen klimaatverandering. Samen met alle partners en belanghebbenden wordt gebiedsgericht gezocht naar een goede doorvertaling van het NPLG. De provincie Fryslân dient voor 1 juli een ontwerp gebiedsprogramma, het Fries Programma Landelijk Gebied (FPLG) bij het Rijk aan te leveren. Op 10 mei 2023 stuurde de provincie ons het concept FPLG toe voor het doorgeven van wensen en bedenkingen. De provincie is naast een algemene reactie op een aantal specifieke onderdelen benieuwd naar uw gedachten.
Voor ons is van belang dat we nadenken over het bereiken van:
- een stevige positionering van Tytsjerksteradiel bij deze grote strategische opgaven
- een duidelijke rol invulling voor de uitvoering van het FPLG
- voldoende middelen en capaciteit om onze rol goed in te kunnen vullen
Om hier invulling aan te kunnen geven denken we aan een formatieve inzet voor Tytsjerksteradiel van 0,5 fte. Dit is nog niet vertaald in deze Kadernota, omdat we eerst benieuwd zijn naar uw gedachten hieromtrent.