Wonen en werken

Omgevingswet

Van uitstel kwam geen afstel. Vanaf 1 januari 2024 geldt de Omgevingswet. Dit betekende het einde van een lange periode van voorbereiden op de wet.

Na alle voorbereidingen moesten wij nu echt aan het werk met de wet.

De casemanagers begeleiden de projectideeën.
De vergunningverleners verlenen omgevingsvergunningen.
De (beleids)adviseurs beoordelen wat de wet betekent voor het beleid.

Behalve het krijgen van ervaring met de wet in de praktijk zijn we ons ook op aanpassingen voor blijven bereiden.

We onderzoeken wat het werken volgens de beleidscyclus van de Omgevingswet betekent voor onze gemeente.
Van het Handboek omgevingsplan gemeente Tytsjerksteradiel is versie 1.0 vastgesteld.
De Pilot wijziging omgevingsplan bestemmingsplan Jistrum 2007 is verder uitgewerkt.

Voor dit werk hebben we (een deel van) het geld gebruikt dat het Rijk hiervoor beschikbaar stelde.

Regionale samenwerking

Regiodeal-Versnellingsagenda

De Regiodeal Noordoost Fryslân 1.0 en de daarbij horende Versnellingsagenda wordt binnenkort afgesloten. In 2024 zijn wederom veel partijen samengebracht, is met initiatiefnemers van projecten meegedacht en zijn plannen aangescherpt. Afgelopen jaar zijn de laatste subsidies uitgekeerd aan de grote projecten. Zij hebben tot 31 juni 2026 om hun projecten uit te voeren.

De subsidieregeling < €25.000 staat tot en met 30 juni 2025 open voor deze aanvragen, voor zover middelen beschikbaar zijn.

Regiodeal - Holwerd aan Zee

Holwerd aan Zee was de andere 'poot' van Regio Deal Noardeast-Fryslân. Eind 2024 is door Provinciale Staten (PS) besloten om de actieve deelname aan het project Holwerd aan Zee te beëindigen. PS heeft met dit besluit Gedeputeerde Staten (GS) de opdracht gegeven om de resterende € 5,1 miljoen uit de Regio Deal Noordoost Fryslân en Holwerd aan Zee en de daaraan gekoppelde resterende € 9 miljoen aan provinciale cofinanciering:

beschikbaar te houden voor de Regio Deal;

in overleg te gaan met de betreffende Regiodealpartners.

Op basis hiervan wordt een PS voorstel verwacht dat uiterlijk in het derde kwartaal van 2025 aan PS voorgelegd dient te worden. Op dit moment wordt met de Regiodealpartners overlegd over de invulling.

Aanvraag nieuwe regiodeal

Gezien de kracht en het belang van de Regiodeal voor onze kwetsbare regio, is in 2024 een propositie geschreven om een nieuwe een tweede regiodeal voor de regio aan te vragen. Om de brede welvaart in de regio verder te versterken, wordt ingezet op vier pijlers die nauw aansluiten bij de Agenda die we in 2022 met elkaar hebben vastgesteld:

Noflik wenje: inzet op woningbouw, goede voorzieningen, zorg en welzijn en een groenblauwe leefomgeving die een gezond leven stimuleert;
Ferbining: zorgen voor vervoerszekerheid en werken aan een goede ontsluiting van de oostflank van de regio, wat essentieel is voor een sterke regio;
Undernimmend: stimuleren ondernemerschap en het belang van een leven lang leren benadrukken, zodat iedereen in de regio kan blijven floreren. Het belang van samenwerken in Regiodeal en ANNO-verband is dan ook van groot belang. Samen kunnen we meer bereiken dan als individuele gemeenten. Om die reden blijven we ook aangesloten bij Europapact. Al deze ontwikkelingen begeleiden we samen vanuit de ANNO-organisatie die we met elkaar dragen.
Gearwurking: deze pijler is pas na de toekenning van de Regiodeal (eind januari 2025) toegevoegd. In deze pijler worden de activiteiten gericht op bevordering van de samenwerking in de regio ondergebracht.

Nationaal Programma Vitale Regio's

Volgens het rapport Elke Regio Telt! heeft de Rijksoverheid te weinig aandacht besteed aan regionale verschillen, wat ongelijkheid tussen regio’s vergrootte. Vooral gebieden aan de randen van Nederland kampen met sociale, maatschappelijke en ruimtelijke uitdagingen, zoals in zorg, onderwijs, bereikbaarheid en leefomgeving. Het kabinet wil daar wat aan doen: de relatie tussen rijk en regio versterken en langjarige ontwikkeling stimuleren.

Hiervoor zijn voor onze regio in elk geval twee actielijnen van belang:

Het doorontwikkelen van de beleids- en investeringslogica. Nationaal beleid wordt getoetst op regionale toepasbaarheid.
Het ontwikkelen van een langjarig gebiedsgericht programma: Nationaal Programma Vitale Regio's (NPVR). Dit omvat een regioplan en uitvoeringsagenda om de kwaliteit van leven te verbeteren.

Noard-Fryslân is een van de 11 regio’s in het NPVR.

Duurzaamheid

De door het Rijk toegekende Capaciteit Decentrale Overheden voor Klimaat- en Energiebeleid (CDOKE) middelen zijn het afgelopen jaar ingezet ter ondersteuning van de energie-initiatieven, het doorontwikkelen van het Energieloket en het herijken van de Transitievisie Warmte die in 2025 wordt geëvalueerd. Daarnaast is veel aandacht besteed aan de uitvoering van het Nationaal Isolatieprogramma (NIP), de aanbesteding van het Soorten Managementplan (SMP) en een onderzoek naar de mogelijke participatie in het zonnepark Skûlenboarch. In 2025 zal de Duurzaamheidsagenda worden geëvalueerd. In 2024 is vooruitlopend hierop onderzoek gedaan naar de wijze waarop ons Duurzaamheidsbeleid de komende jaren het beste vorm gegeven kan worden.

Wonen

Vanuit het Rijk is er via de Nationale Woon- en Bouwagenda, extra ingezet om het aantal nieuwe woningen te vergroten met het oog op de vraag vanuit de samenleving. In de Nationale Woon – en Bouwagenda wordt op het gebied van nieuwbouw de nadruk gelegd op de bouw van betaalbare woningen.

In april 2023 hebben we hieruit voortvloeiend de eerste regionale woondeal met het rijk en de provincie afgesloten. In deze woondeal zijn onder andere afspraken gemaakt over aantallen, betaalbaarheid en behoud van landschappelijke kwaliteiten. Ook de uitgangspunten van de regionale woningbouwafspraken uit 2020 zijn hierin opgenomen.

In 2024 is ook het wetsvoorstel Wet Versterking Regie Volkshuisvesting opgesteld. Deze wet zet in op meer regie vanuit de overheid op waar, hoeveel en voor wie gebouwd gaat worden. Voldoende betaalbare woningen is ook hier een belangrijk onderdeel van het voorstel. De procedures worden verkort en er moet een meer eerlijke verdeling komen van de beschikbare woningen, zoals door middel van de urgentieverordening.

Het bouwen naar behoefte, voor de juiste doelgroep en in het juiste segment is de leidraad voor alle nieuwbouw in de gemeente. Met de woningbouwprojecten die in 2024 uitgevoerd zijn - of in voorbereiding zijn - wordt uitvoering gegeven aan de afspraken en de doelstellingen/ ambities uit de woondeal. Tweejaarlijks wordt via het Iepen Podium een presentatie gegeven over de voortgang en de ontwikkelingen op het gebied van nieuwbouwprojecten, beleid en andere relevante thema's met betrekking tot de gemeentelijke woningmarkt.

Centrumvisie Burgum

Om het winkelcentrum van Burgum actueel te houden en goed aan te laten sluiten bij alle maatschappelijke ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden, is op 15 september 2022 door de raad de centrumvisie Burgum vastgesteld. De aandachtspunten, verbeterpunten en de gewenste aanpassingen uit de ‘Centrumvisie Burgum’ zijn samengevat in een geprioriteerde actielijst, welke kan worden gezien als het uitvoeringsprogramma van de centrumvisie. Deze actielijnen, bestaande uit de deelgebieden Schoolstraat, Passaazje en Markt, zijn in uitvoering genomen en worden vertaald in concrete voorstellen en inrichtingsplannen met een kostenraming. Deze worden (afzonderlijk) in najaar van 2025 besluitvormend aan de raad voorgelegd.

Bedrijventerreinen

In 2024 zijn bedrijfskavels uitgeven in Oentsjerk (Sanjesfjild) en Burgum (Veld 7). Er zijn geen bedrijfskavels meer beschikbaar, tenzij deze alsnog vrijkomen omdat de koopoptie terug wordt gegeven. Vanuit het raadsprogramma is in 2024 een Locatieverkenning uitgevoerd naar een nieuw regionaal bedrijventerrein in de gemeente Tytsjerksteradiel. Uit de verkenning komt een voorkeurslocatie naar voren ten zuiden van knooppunt Quatrebras. De locatie ten noorden van het knooppunt Quatrebras is een terugvaloptie. In het najaar 2024 heeft de gemeenteraad ingestemd met deze Locatieverkenning. Op basis van dit besluit is een verkenning op de aankoop gestart.

Recreatie en toerisme

Een andere pijler van onze lokale economie wordt gevormd door recreatie en toerisme. Het Beleid en uitvoeringsprogramma 2021-2030 (Tytsjerksteradiel, folle mear om te ûntdekken") is leidend. De raad heeft voor een drietal jaren budget beschikbaar gesteld om de drie gebieden Earnewâld, Trynwâlden en Burgum/Om de mar aan te jagen. Dit budget is inmiddels uitgesmeerd over een periode van vijf jaren (2022 tot en met 2026). Van deze middelen is o.a. een subsidieregeling in het leven geroepen voor activiteiten die aansluiten op het beleidsplan.

Beleidsplannen

Meerdere beleidsplannen voor de gemeentelijke buitenruimte zijn opgesteld en door de gemeenteraad vastgesteld. Wij noemen het vastgestelde kwaliteitsniveau voor onderhoud wegen ca. en daaropvolgend het wegenbeheersplan. Verder is er een nieuwe gemeentelijke mobiliteitsvisie vastgesteld, waarbij rekening is gehouden en samengewerkt met de regio. Tenslotte is het gemeentelijke biodiversiteitsbeleid vormgegeven en vastgelegd in het biodiversiteitsplan.

Realisatie mfc

Het multifunctionele centrum in Tytsjerk is inmiddels opgeleverd en begin 2025 officieel in gebruik genomen.