Overheids- en inwonersparticipatie
In zowel het raadsakkoord als het coalitieakkoord wordt nadrukkelijk aandacht gevraagd voor zowel burger- als overheidsparticipatie. We gaan de komende maanden middels een interactief proces met uw raad in gesprek, om met u toe te werken naar concretisering van de gewenste richting en resultaten.
Centrumvisie Burgum
Het afgelopen decennium heeft het (winkel)centrum van Burgum sterk moeten anticiperen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de COVID-pandemie of het online-winkelen. Ook de veranderende druk vanuit de vastgoedmarkt (de vraag naar wonen) heeft gevolgen voor de centrumfuncties van het ‘Winkelhiem’. Om het winkelcentrum van Burgum actueel te houden en goed aan te laten sluiten bij alle maatschappelijke ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden, hebben wij een uitgebreid onderzoek laten doen naar het huidige functioneren van het winkelcentrum van Burgum. Dit heeft geresulteerd in een nieuwe centrumvisie.
De aandachtspunten, verbeterpunten en de gewenste aanpassingen uit de ‘Centrumvisie Burgum’ zijn samengevat in een actielijst. Deze actielijst kan worden gezien als het uitvoeringsprogramma van de centrumvisie voor het winkelcentrum van Burgum. Hiermee kan het winkelcentrum het komend decennium goed functionerend worden gehouden en kan Burgum als regiokern beter functioneren. Op 15 september stelde u de ‘Centrumvisie Burgum’ vast. De actielijst uit de visie kan nu verder worden uitgewerkt. Dat wordt gedaan met alle direct belanghebbenden en alle ondernemers van het centrumgebied. Wij zullen de uitgewerkte onderdelen van de actielijst, inclusief een kostenraming, later opnieuw aan u besluitvormend voorleggen.
Uitvoeringsplannen ANNO III
De gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Noardeast-Fryslân en Tytsjerksteradiel en de Provinsje Fryslân en Wetterskip Fryslân zijn de derde periode van samenwerking ingegaan. Hiervoor hebben zij een agenda opgesteld met een looptijd tot en met 2025. Samen willen we de regio doorontwikkelen en in 2040 de topregio van Noord-Nederland zijn als het gaat om wonen, werken en recreëren. Samen met de regionale samenwerkingspartners zetten we de schouders er onder, langs het spoor van sûn, grien en ûndernimmend.
Begin 2022 is gestart met de uitwerking: welke resultaten willen we wanneer boeken, met welke maatschappelijke partners pakken we de opgaven op, welke middelen zijn daarvoor nodig en waar vinden we die? Dit verschilt per opgave. Sommige opgaven lopen nog door vanuit ANNO II. Er zijn ook volledig nieuwe opgaven, die vanaf de basis moeten worden opgebouwd.
Op dit moment worden de opgaven nader uitgewerkt in uitvoeringsplannen. Past de uitwerking van de opgave in bestaande inhoudelijke en financiële kaders, dan beslissen de colleges, GS en DB van het Wetterskip er over.
Past het niet en is er iets extra nodig, dan is dat een bevoegdheid van de raden en in dat geval leggen de dagelijks besturen voorstellen voor de betreffende begrotingsprogramma's ter besluitvorming voor.
Zodra er meer zicht is op de planning van de besluitvorming over de uitvoering van de verschillende opgaven wordt dit inzichtelijk gemaakt. De raden, Provinciale Staten en het AB van het Wetterskip worden op de hoogte gehouden door middel van voortgangsrapportages.
Ôfspraken kaai- en wâlbehear yn Fryslân
Sûnt in pear jier wurdt der wurke om mear dúdlikheid te krijen oer de ferantwurdlikens fan it behear en ûnderhâld fan de wâlen by de farwegen yn Fryslân del. Op 17 septimber 2020 hawwe wy besluten om yn te stimmen mei de foarkarsfariant fan de De Stjoergroep “Oevers Vaarwegen’.
By de fierdere útwurking binne der in tal punten wêr't de ferskate partijen op in eigen wize nei sjogge en mei omgean wolle. Dit hat ek gefolgen foar de ferdieling fan de ferantwurdlikheden foar de 'Oevers Vaarwegen'. Om dit alles goed út te iten is der mear tiid nedich dan ferwachte. Doel is om foar de simmer 2022 de ynhâldlike saken ôfslúte te kinnen en dat beslúfoarming dan nei de simmer plakfine kin. Ek dan binne de (finansjele) konsekwinsjes foar ús gemeente dúdlik en de finansjele fertaling is dan oan de oarder yn de begrutting fan 2024.
Uteinlik is it oan provinsjale steaten om in beslút te nimme oer de tawizing "Oevers Vaarwegen", werby de gemeentebestjoeren en it wetterskip de provinsje advisearje.
Ôfrûne perioade is de foarkarsfariant ‘Oevers Vaarwegen’ fjirder útwurke. It kollleezje hat 20 septimber 2022 besluten yn te stimmen mei de útwurking fan de foarkarsfariant en in advys te jaan oer it saneamde ‘Oeverfonds’ en de folling dêrfan. Dit beslút wurdt as advys meijûn oan provinsjale steaten.
Omgevingswet
Inwerkingtreding en transitie
De invoering van de Omgevingswet is inmiddels al diverse keren uitgesteld. Ook bij het opstellen van deze begroting is het nog steeds onzeker of de herziene ingangsdatum van 1 januari 2023 wordt gehaald. De wet beoogt modernisering, bundeling en vereenvoudiging van wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving. Met als basis een goede balans tussen het benutten en beschermen van onze leefomgeving. De Omgevingswet brengt een omvangrijke transitieopgave met zich mee. Deze transitie loopt ook na de inwerkingtreding nog door tot in ieder geval 2030. Het jaar 2023 staat in het teken van doorontwikkeling, het opdoen van kennis en ervaring in de praktijk en het verder uitwerken en/of bijstellen van onze systemen, informatievoorzieningen, werkprocessen en beleidscyclus, om op deze wijze onze dienstverlening optimaal uit te blijven voeren. Daarbij geven we ook verder vorm aan ons participatiebeleid, één van de pijlers uit de Omgevingswet. Ook starten we met het vormgeven van het omgevingsplan aan de hand van een in 2022 ontwikkeld handboek en doorlopen pilot met een ontwikkelaar op het gebied van de Wet Kwaliteitsborging Bouwen. We passen ingaande 2023 onze organisatie aan op de Omgevingswet. Structurele effecten daarvan worden u middels een begrotingswijziging voorgelegd in 2023.
Het Rijk heeft aangekondigd de gemeenten tegemoet te komen in de transitiekosten Omgevingswet. In de septembercirculaire 2022 wordt helder welk extra bedrag de gemeente ontvangt vanuit de bestemde € 150 miljoen. Hiervan bekostigen we in eerste instantie - conform afspraak in de begrotingswijziging van april 2022 - de extra inzet in 2022. Het eventueel resterende bedrag hebben we (onder meer door de vertraagde implementatie van het Digitaal Stelsel Omgevingswet) naar verwachting nodig om de uitvoering vorm te kunnen geven. Dit zullen we via de overlopende posten in de begroting 2023 duiden.
Verschuiving taken naar Fumo
Uit de Omgevingswet volgt dat we een belangrijk deel van onze taken op gebied van Milieu (vergunningen, toezicht en handhaving) over moeten dragen aan de Omgevingsdienst, de Fumo. Daarnaast onderzoeken we of het wenselijk is om op andere taakvelden ook taken naar de Fumo over te hevelen vanwege o.a. kwetsbaarheid en kwaliteit. In de loop van 2023 volgt hiertoe een voorstel. De financiële gevolgen zijn nog niet helder. Wat we wel weten is dat de uitvoering door de Fumo doorgaans duurder is dan wanneer we het zelf doen.
Wonen
Vorig jaar is extra budget beschikbaar gesteld voor 2022 om ons ambitieuze woningbouwprogramma te realiseren. Vanuit het Rijk wordt er, via de Nationale Woon- en Bouwagenda, de komende jaren ook extra ingezet om het aantal nieuwe woningen te vergroten met het oog op de vraag vanuit de samenleving. Op deze manier trekt het Rijk de regie naar zich toe. De minister benadrukt in de Nationale Woon- en Bouwagenda met name de bouw van betaalbare woningen welke een substantieel bestandsdeel vormen van deze agenda. Speciale aandacht hierbij is er voor het toegankelijk houden voor de woningmarkt voor met name starters op de woningmarkt.
De woningmarktmonitor laat in Tytsjerksteradiel een groei zien van het aantal inwoners, meer dan het aantal huishoudens. Dat wijst op vestiging van gezinnen, in alle dorpen is groei. Op dit moment zitten er voldoende plannen in de pijplijn, die ontwikkeld kunnen worden naast de harde plancapaciteit en de plannen die in procedure zijn. We willen deze lijn voortzetten en blijven oog houden voor toevoeging van betaalbare huur en koop, voor het stimuleren van doorstroming waardoor de bestaande woningen toekomstbestendig en duurzamer worden, voor spreiding over de gemeenten en voor het toevoegen van plannen met kwaliteit en meerwaarde. Voor specifieke doelgroepen, zoals starters en statushouders, is de komende tijd meer aandacht nodig.
Duurzaamheid, Transitievisie warmte c.a.
Invoering Energieloket n.a.v. vaststelling Transitievisie Warmte, de Duurzaamheidsagenda en ANNO III
Vanuit de Transitievisie Warmte neemt het energieloket een belangrijke plek in voor de dienstverlening naar burger en bedrijf. Deze kunnen met duurzaamheidsvragen bij dit loket terecht. Het loket deelt zoveel als mogelijk is, informatie via website en bijvoorbeeld nieuwsbrieven, organiseert energiemarkten, ondersteunt projectmatige aanpakken, biedt producten aan zoals quickscans en andere energiebesparende maatregelen.
In 2022 volgt een nadere uitwerking voor de (formatieve) invulling van het Energieloket, zodat structureel invulling gegeven kan worden aan de taken die voortvloeien uit de Duurzaamheidsagenda en de Transitievisie Warmte. Deze aanvullende formatie wordt alleen ingevuld als er via het Rijk voldoende uitvoeringsmiddelen vanuit het klimaatbeleid beschikbaar komen.
Opstellen Warmte Uitvoering Programma's, verdere verkenning Transitievisie Warmte
Voor de uitvoering van de Transitievisie warmte moeten Wijk Uitvoeringsplannen worden gemaakt. In samenspraak met de dorpen zullen concrete plannen worden gemaakt en uitgevoerd om de dorpen, in fasen, uiteindelijk aardgasvrij te maken. Hier zijn projectleiders voor nodig om samen met de dorpen en een integraal gemeentelijk projectteam aan de slag te gaan.
In 2022 hebben wij een eerste verkenning uitgevoerd naar de benodigde (formatieve) invulling. Daarbij is en wordt ook gekeken naar de mogelijkheid om op dit gebied regionaal of provinciaal samen te werken. Vooralsnog kunnen wij hier echter verder nog geen invulling aan geven, omdat er vanuit het Rijk nog niet voldoende middelen beschikbaar zijn gekomen voor de uitvoering van de Transitievisie Warmte. Zodra dit wel het geval is, komen we hierop terug bij de raad.
Kwaliteitscriteria Energiebesparing en Duurzaamheid, toezichtsprogramma bedrijven
Binnen de Kwaliteitscriteria is een nieuwe (wettelijke) taak geformuleerd en deze vraagt om uitbreiding van de formatie. Eerder is hiervoor 0,05 fte aan de formatie toegevoegd. Dit blijkt te weinig om de taak uit te kunnen voeren. We hebben in totaal 0,15 fte nodig.
De benodigde capaciteitsinvulling vindt alleen plaats als er via het Rijk voldoende uitvoeringsmiddelen vanuit het klimaatbeleid beschikbaar komen.
Uitvoeringsplan verkeersveiligheid n.a.v. risicoanalyse
Op 14 februari 2019 is het Startakkoord Plan Verkeersveiligheid (SPV) 2030 ondertekend door o.a. het Rijk, IPO en VNG. Hierin is afgesproken dat alle wegbeheerders tot een analyse komen van de verkeersveiligheidsrisico’s. In deze analyse wordt gebruik gemaakt van verschillende data zoals snelheid, ongevallen, intensiteiten, weginrichting, bevolkingsopbouw, voertuigbezit etc. Een combinatie van deze data brengt de risico’s in beeld waar proactief op gehandeld moet worden om ongevallen te voorkomen.
Ons college heeft de risicoanalyse op 27 september jl. vastgesteld. Het bijbehorende uitvoeringsprogramma wordt gehanteerd als leidraad voor de in te dienen subsidieaanvraag bij het ministerie. Dit programma wordt verder uitgewerkt. Binnen het uitvoeringsprogramma kunnen er prioriteiten gesteld worden.
Het ministerie van Rijkswaterstaat stelt een 2e tranche beschikbaar van de subsidieregeling stimulering verkeersveiligheidsmaatregelen 2022-2023. Voor de 1e tranche heeft onze gemeente een subsidie ontvangen van € 320.500 voor het verbeteren van de verkeersveiligheid. De rijksbijdrage wordt verstrekt op basis van cofinanciering en kan maximaal 50% van de uitvoerings- en infrastructurele kosten dekken. Het plafondbedrag voor 2022-2023 voor onze gemeente is € 296.600 en dat bedrag moet onze gemeente dus ook maximaal beschikbaar stellen om aanspraak te maken op dit plafondbedrag. De uitvoering moet 21 december 2027 gereed te zijn.
Realisatie MFC Tytsjerk en MFA Jistrum
Met een klein faseverschil tussen de beide projecten (Tytsjerk loopt iets voor op Jistrum) wordt er in samenwerking met partijen (onderwijskoepels, verenigingen, etc.) gewerkt aan de realisatie van de centra. Inmiddels is duidelijk dat op ramingsbasis de projecten niet binnen de bij het raadsvoorstel aangegeven bouwsommen kunnen worden gerealiseerd. Dit is voornamelijk te wijten aan toen niet te voorziene ontwikkelingen: oorlog in de Oekraïne, logistieke en voorraadproblemen inzake bouwmaterialen e.d. Beide projecten hebben te maken met een prijsstijging, tot nu toe, van ca. 15 % met de kanttekening dat er nog een aanbesteding volgt welke uiteindelijk exact duidelijk gaat maken tegen welke prijs de markt deze projecten kan realiseren. Er is nog onderzoek gaande/opties worden verkend hoe deze prijsstijging uiteindelijk landt in de exploitatie en de gemeentelijke begroting. We komen daar bij u op terug zodra hier meer over bekend is.
Nieuwe en grotere milieustraat
In het coalitieakkoord 2022-2026 “Tytsjerksteradiel bloeit” is onder meer het volgende opgenomen: “We gaan op zoek naar een nieuwe en grotere milieustraat om afval beter te kunnen scheiden. Daarbij zoeken we eventueel samenwerking met Achtkarspelen of andere gemeenten. De vrijgekomen locatie wordt herontwikkeld.”
We schrijven een plan van aanpak om uitvoering te geven aan onze ambities en concrete invulling te geven aan de doelstellingen van het raadsprogramma en het coalitieakkoord. Hieruit zullen, vanwege de grootte van het project, advies-/proceskosten voortvloeien. Op dit moment is het nog niet goed mogelijk om daar een gefundeerde inschatting van te geven en we zullen hierop terugkomen door middel van een begrotingswijziging.