6.1 Samenkracht en burgerparticipatie
Subsidie Zelf- en Samenredzaamheid
In 2021 is de regeling zelf- en samenredzaamheid vastgesteld. Dit is de regeling voor vrijwilligers en voor professionals die een beroep kunnen doen op financiële ondersteuning voor door hen ontwikkelde initiatieven. De beschikbaar gestelde middelen voor de regelingen zijn gedekt door de van het rijk ontvangen coronamiddelen.
Voor de besteding in 2022 was een bedrag van € 100.000 geraamd. De werkelijke uitgaven in 2022 voor de uitvoering van de regeling zijn € 71.000. Het verschil van € 29.000 is voor de jaarrekening 2022 een incidenteel voordeel.
Ontmoetingsplek Eastermar
Voor de ontmoetingsplek te Eastermar is in de jaren 2022, 2023 en 2024 een bedrag beschikbaar van € 20.000. In 2022 is heeft er nog geen uitgave plaatsgevonden. Voor de exploitatie binnen programma 6 leidt dit tot een voordeel van € 20.000 Daarbij dient aangetekend te worden dat er geen gevolg is voor het resultaat van de jaarrekening. De raming van het budget werd gedekt door een onttrekking aan de algemene reserve. Op programma 0 leidt dit tot een nadeel van € 20.000 vanwege de lagere onttrekking uit de reserve.
Wmo-Collectief vervoer
Op dit product is een voordeel ontstaan van € 26.000. Het gebruik maken van deze voorziening is vraagafhankelijk. De nasleep van de coronapandemie laat zien dat op meerdere terreinen de vraag naar voorzieningen nog niet weer op het niveau ligt van voor de coronapandemie.
Preventieve Jeugdzorg
Op dit product is een nadeel ontstaan van € 26.000. Van de GGD is een aanvullend pakket afgenomen voor voorzorg en verpleegkundige jeugdhulp. Hiervoor was niets geraamd.
Inspecties Kinderopvang
Op de inspecties Kinderopvang is per saldo een nadeel ontstaan van € 33.000. Deels wordt dit veroorzaakt door een afrekening qua kosten over het boekjaar 2021 van € 21.000. Daarnaast zijn er minder inspecties uitgevoerd dan, waardoor de legesinkomsten € 12.000 lager zijn dan begroot.
6.3 Inkomensregelingen
Bijstandsverlening (BUIG)
De inkomensregelingen bestaan uit diverse regelingen (Bijstand, IOAW, Bbz en IOAZ). Per saldo hebben deze regelingen geleid tot een voordeel voor de jaarrekening 2022 van € 41.000.
In onderstaande tabel is het verloop van het aantal uitkeringen over het afgelopen jaar weergegeven. Het aantal uitkeringen is in de loop van het jaar redelijk stabiel gebleven, waarin we echter in het laatste kwartaal een lichte stijging zien. Deze stijging is hoofdzakelijk veroorzaakt door de succesvolle plaatsing van vergunninghouders.
Ontwikkelingen aantal uitkeringen BUIG 2022 (Tytsjerksteradiel)
|
Aantal |
Jan. |
Febr. |
Mrt. |
Apr. |
Mei |
Jun. |
Jul. |
Aug. |
Sep. |
Okt. |
Nov. |
Dec. |
|
580 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
570 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
560 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
550 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
559 |
555 |
|
540 |
539 |
546 |
549 |
547 |
542 |
|
540 |
|
542 |
546 |
|
|
|
530 |
|
|
|
|
|
535 |
|
538 |
|
|
|
|
|
520 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
510 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO)
Eén van de maatregelen van het kabinet om ondernemers te ondersteunen tijdens de coronacrisis vanaf 2020 is de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO). De regeling is voor zelfstandige ondernemers, waaronder zzp’ers. Het voorziet in een aanvullende uitkering voor levensonderhoud als het inkomen door de coronacrisis tot onder het sociaal minimum daalt en eventueel in een lening voor bedrijfskapitaal om liquiditeitsproblemen als gevolg van de coronacrisis op te vangen. Voor onze gemeente is de TOZO uitgevoerd door Bureau Zelfstandigen Fryslân (BZF) te Leeuwarden.
In 2022 is er in totaal € 911.000 aan voorschotten ontvangen van het Rijk. De ontvangen voorschotten zijn één op één doorbetaald aan BZF, waarbij achteraf de verrekening heeft plaatsgevonden over de uitvoering van de TOZO. Per saldo heeft de TOZO regeling geleid tot een incidenteel voordeel van € 17.000 voor de jaarrekening 2022.
Minimabeleid
Tytsjerksteradiel kent diverse inkomensregelingen in het kader van minimabeleid. Per saldo is het resultaat op minimabeleid € 356.000 negatief. Vooral op het gebied van de Bijzondere Bijstand zien we de kosten in het afgelopen jaar sterk stijgen. Hiervoor zijn diverse oorzaken te benoemen:
- Aanvullende bijstand <21 jaar: Stijging heeft te maken met het steeds vaker voorkomen van de aanvullende bijzondere bijstand op de lage norm vanwege de overgang 18-/18+ voor jongeren in instellingen.
- Begrafeniskosten: Dat er meer begrafenissen zijn geweest is uiteraard niet te voorzien.
- Bewindvoering: Kosten bewindvoering blijven onverminderd hoog en stijgen zelfs nog.
- Individuele Studietoeslag: De gewijzigde Studietoeslag kost meer (reeds eerder aangegeven bij de vaststelling van de Beleidsregels Studietoeslag) en hier staat geen compensatie vanuit het rijk tegenover.
- Inrichting en huisraad: Stijging heeft te maken met de huisvesting vergunninghouders.
- Mentorschap: Er komen steeds meer instellingen voor speciale woonvormen in onze gemeente. Veel van de bewoners van deze instellingen vallen onder de regeling wat betreft het mentorschap.
Regeling toeslagenproblematiek
Er is in 2022 een voordeel ontstaan van €123.000 op de uitvoering van de regeling toeslagenproblematiek. Gemeenten worden gecompenseerd voor de kosten die zij maken met betrekking tot de regeling toeslagenproblematiek. Dit bestaat uit de werkelijke kosten die voor ondersteuning van gedupeerden wordt gemaakt en ook een normbedrag per gedupeerde. De totale bijdrage wordt achteraf via de Sisa-verantwoording vastgesteld.
Debiteuren Zelfstandigen
Het bedrag aan debiteuren zelfstandigen bestaat uit vorderingen die zijn ontstaan door te veel ontvangen uitkeringen, bedrijfskrediet en leningen. Vorderingen waarvan onzeker is of we het bedrag van terugontvangen, zijn dubieuze debiteuren. Om de onzekerheid te beperken is er een voorziening dubieuze debiteuren. Jaarlijks wordt bekeken of de hoogte van de voorziening voldoende is om het risico te dekken. Op basis van het totaal aan vorderingen op 31-12-2022 en het aandeel van dubieuze debiteuren, kan de voorziening naar beneden worden bijgesteld. Per saldo levert dit een voordeel op van € 120.000 voor de jaarrekening 2022.
6.4 Begeleide participatie
Beschut Werken
Wanneer het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen vaststelt dat een persoon is aangewezen op beschut werk, dan hebben wij de wettelijke verplichting om een baan voor deze persoon te zoeken. Wij kopen Beschut Werkplekken in bij aanbieders van Beschut Werk of realiseren deze bij reguliere werkgevers. Kopen we in, dan zijn de begeleidingskosten van Beschut Werk hoger dan de begeleidingskosten bij reguliere werkgevers. Bij de begroting 2022 zijn wij uitgegaan van dienstverbanden van 32 uur per week op basis van inkoop. Op dit product is een voordelig verschil ontstaan van € 46.000. Hiervoor zijn een aantal oorzaken aan te wijzen. De dienstverbanden zijn niet allemaal aangegaan voor 32 uur per week. In- en uitstroom vindt gedurende het hele jaar plaats, zodat niet in alle gevallen kosten worden gemaakt voor een heel jaar. Daarnaast zijn de werkplekken niet alleen gerealiseerd bij aanbieders van Beschut Werk, maar deels ook bij reguliere werkgevers.
6.5 Arbeidsparticipatie
Re-integratie
Het re-integratiebudget is per saldo met €17.000 overschreden op een begroot budget van €535.000. Er zijn afgelopen jaar meer maatwerkvoorzieningen verstrekt dan begroot. Gebleken is, dat er bij cliënten vaak een grote afstand tot de arbeidsmarkt is dan in eerste instantie wordt aangenomen. Dit leidt tot meer maatwerk. Ook is door de coronapandemie vaak sprake van een langere doorlooptijd van trajecten en worden trajecten "herstart" die in de wacht hebben gestaan. Ook heeft latere facturering door aanbieders een vertekend beeld gegeven van de feitelijke "financiële" stand van zaken waardoor bijsturen gedurende het jaar niet meer mogelijk was.
Inburgering nieuwkomers
De uitvoering van de nieuwe wet Inburgering is in 2022 laat op gang gekomen. Dit omdat er onvoldoende woningen waren voor statushouders en door een systeemfout bij DUO waardoor inburgeraars die onder de nieuwe wet vallen onder de oude wet geregistreerd stonden. Het uitvoeringsbudget voor de nieuwe wet is hierdoor niet volledig benut. Dit leidt tot een voordeel voor de jaarrekening 2022 van €62.000.
6.6 / 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+
Wmo-maatwerkvoorzieningen
De uitgaven zijn in 2022 binnen de begroting uitgevoerd. Naast na-ijleffecten van corona is dit mede het effect van het eerder ingezette kostenbewust werken. Het voordeel op de Wmo-maatwerkvoorzieningen betreft in totaal € 692.000 op een totaal budget van € 8,2 miljoen.
De eerste maanden van 2022 golden nog diverse coronamaatregelen. Dit is van invloed geweest op het participeren van onze inwoners. De mogelijkheden voor deelname aan maatwerkvoorzieningen collectief vervoer en dagbesteding waren in de eerste maanden van 2022 beperkter. Huishoudelijke Hulp vormt een uitzondering hierop. De aanzuigende werking van het abonnementstarief zorgt voor een continue en gestage stijging bij deze maatwerkvoorziening.
Ontwikkeling aantal cliënten WMO 2022
|
aantal |
Jan. 2022 |
Febr. 2022 |
Mrt. 3033 |
Apr. 2022 |
Mei 2022 |
Jun. 2022 |
Jul. 2022 |
Aug. 2022 |
Sep. 2022 |
Okt. 2022 |
Nove. 2022 |
Dec. 2022 |
|
1.000 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
800 |
829 |
832 |
829 |
831 |
839 |
843 |
848 |
859 |
856 |
853 |
863 |
876 |
|
600 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
400 |
300 |
300 |
293 |
291 |
293 |
290 |
294 |
297 |
295 |
288 |
290 |
294 |
|
200 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Blauw = Begeleiding Groen = Huishoudelijke hulp
Wmo-vervoer
Op het Wmo-vervoer is per saldo een voordeel ontstaan van € 46.000. Op de uitgaven van het Wmo-vervoer, dat uitgevoerd wordt Jobinder, is een voordeel ontstaan van € 69.000. Ook in 2022 is er nog sprake geweest van de invloed van de coronapandemie op de vervoersbehoefte. Het gehele jaar 2022 is het aantal cliënten beduidend achtergebleven bij het aantal van voor de coronapandemie.
Wat voor de ontwikkeling in de lasten geldt is tegengesteld aan de ontwikkeling bij de baten. Door het achterblijven van de vraag heeft dit nadelige gevolgen voor de afdracht van ontvangen eigen bijdragen. Dit leidt hier tot een nadeel van € 23.000.
Schulddienstverlening
Het aantal cliënten dat gebruik heeft gemaakt van schulddienstverlening in 2022 is beduidend lager uitgevallen dan verwacht, er hebben zich 17 inwoners aangemeld. Daardoor zijn er minder producten Kredietbank Nederland ingezet (38 t.o.v. 80 in 2021). Dit levert voor de jaarrekening 2022 een voordeel op van € 99.000.
6.72 / 6.82 Maatwerkdienstverlening 18-
Jeugd-maatwerkvoorzieningen
De vraag naar en het beroep op Jeugdzorg blijft onverminderd groot. Hoewel het aantal jeugdigen dat jeugdzorg ontvangt redelijk stabiel blijft, zien we een toenemende vraag in de aard en ernst van de specialistische zorg. Dit beeld wordt ook landelijk gesignaleerd.
|
aantal |
Jan. 2022 |
Febr. 2022 |
Mrt. 3033 |
Apr. 2022 |
Mei 2022 |
Jun. 2022 |
Jul. 2022 |
Aug. 2022 |
Sep. 2022 |
Okt. 2022 |
Nove. 2022 |
Dec. 2022 |
|
540 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
530 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
533 |
536 |
|
520 |
|
|
|
|
|
|
518 |
|
516 |
520 |
|
|
|
510 |
|
|
|
512 |
|
514 |
|
|
|
|
|
|
|
500 |
504 |
502 |
506 |
|
509 |
|
|
506 |
|
|
|
|
In Tytsjerksteradiel zijn een aantal aanbieders gevestigd die intensieve zorg en verblijf combineren, voor opvang en behandeling van voogdijkinderen uit verschillende gemeenten en provincies. De verwachting, waar ook in de begroting 2022 op is geanticipeerd, dat de invoering van de nieuwe wetgeving in het kader van het woonplaatsbeginsel effecten zou laten zien is uitgekomen. Deze ontwikkelingen hebben, op het totale budget voor de Jeugd Maatwerkvoorzieningen van € 9,1 miljoen, geleid tot een voordeel voor de jaarrekening 2022 van € 394.000.
Belangrijk blijft dat goed in kaart wordt gebracht hoe de cijfers zich ontwikkelen zodat er tijdig op geanticipeerd kan worden. Het aantal afgegeven voorzieningen zegt niet altijd iets over de financiële consequenties. Een aantal landelijke ontwikkelingen en het uitstel van ingangsdatum van de nieuwe aanbesteding zal mogelijk een negatief effect hebben op de financiële huishouding.
6.81 Geëscaleerde zorg 18+
Beschermd Wonen
Het product Beschermd Wonen wordt op provinciaal niveau uitgevoerd door de centrumregeling Sociaal Domein Fryslân (SDF). Voor 2022 is er sprake van een overschot van €11,5 miljoen op provinciaal niveau. Dat is hoger dan verwacht en ook hoger dan in 2021(resultaat € 7,8 mln.). Als oorzaken hiervoor wordt geduid:
- Doorgaande afname van het aantal bewoners met een indicatie Beschermd wonen (Intramuraal en Ambulant). In Friesland hadden we 590 geïndiceerde bewoners op 1 januari 2022. Op 31 december 2022 waren dit er nog 540. Het lijkt erop dat nog steeds veel mensen aanvragen doen voor een Wlz-indicatie en deze ook toegekend krijgen. Ook zorgaanbieders lijken geneigd te zijn in te zetten op Wlz.
- Toename van de rijksvergoeding met ongeveer 1 mln. extra middelen voor volumeontwikkeling
- Niet ingezet innovatiebudget
Het aandeel van de gemeente Tytsjerksteradiel in dit positieve resultaat is € 563.000 en levert voor de jaarrekening 2022 een voordeel op van € 563.000.
Hoofdlijnenakkoord GGZ
In het Hoofdlijnenakkoord GGZ zijn vanaf 2022 structurele middelen ter beschikking gesteld aan de (centrum) gemeenten om vorm te geven aan de ambulantisering van mensen met GGZ-problematiek. De her-allocatie van middelen moet ertoe bijdragen dat de achterstand in kwaliteit van leven van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) wordt ingehaald en dat betrokkenen beter in staat worden gesteld een gezond, veilig, sociaal en maatschappelijk leven te leiden. In Friesland is afgesproken dat deze middelen aan de lokale gemeenten ter beschikking worden gesteld. Voor Tytsjerksteradiel is dit een bedrag van € 123.000. Hiermee kan iedere gemeente zelf invulling geven aan ambulante zorg/ondersteuning voor mensen met een (ernstige) psychiatrische aandoening. In Tytsjerksteradiel is hiermee in 2022 een start gemaakt door onder andere het uitvoeren van een EPA nulmeting. Veel andere kosten zijn er echter nog niet gemaakt, dit resulteert voor de jaarrekening 2022 in een voordeel van € 115.000.
Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang (MOVO)
De producten Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang worden op provinciaal niveau uitgevoerd door de centrumregeling Sociaal Domein Fryslân (SDF). Financiering vindt plaats via de centrumgemeente Leeuwarden. Eventuele tekorten of overschotten worden verrekend met de Friese gemeenten. Over het jaar 2022 hebben we een positieve afrekening ontvangen van in totaal € 65.000.